De Schilderijen

In Mei 1889 schreef Van Gogh aan zijn broer Theo: "Heb je de kist met schilderijen ontvangen? Ik ben benieuwd of zij te lijden hebben gehad. Ik werk aan twee andere schilderijen—violette irissen en een struik seringen, beide onderwerpen uit de tuin”. (Brief 591). Later, in dezelfde brief schrijft Vincent aan zijn schoonzus Johanna over de omstandigheden in het gesticht:

Hoewel hier sommige patiënten zeer ernstig ziek zijn, zijn de angst en vreselijke waanzin waaraan ik aan leed al voor een groot deel minder geworden. En hoewel je hier voortdurend vreselijk geschreeuw en gehuil hoort zoals beesten in een stal, ondanks dat leren de mensen elkaar heel goed kennen en ze helpen elkaar wanneer ze weer een aanval krijgen. Als ik in de tuin werk, komen ze allemaal kijken en ik verzeker je dat zij over de discretie en goede manieren beschikken om mij met rust te laten—meer dan de brave burgers van Arles, bijvoorbeeld.

Van Gogh verstuurde de voltooide Irissen naar Theo in Parijs die bijzonder ingenomen was met het schilderij. Hij bracht het werk onder bij de Salon des Indépendents in September, 1889 en schreef aan Vincent:

Ik moet je ook nog vertellen dat de Salon des Indépendents is geopend en dat twee van jouw schilderijen, de “Irissen” en “Sterrennacht”, daar aanwezig zijn. Het laatste is slecht opgehangen omdat je niet voldoende afstand kunt nemen omdat de ruimte erg smal is, maar het andere schilderij maakt een uitzonderlijk goede indruk. Ze hebben het op de smalle wand van de zaal gehangen en het is goed op afstand te zien. Het is een prachtige studie, vol van lucht en leven.

Brief T16

Hoewel het al lang geleden is, zie ik het nog zo voor me. Monet in gesprek met Mirbeau over die andere beroemde schilder, Vincent van Gogh, over het pad met irissen, een doek dat in de nerveuze blond behaarde handen van Mirbeau schitterde in al haar pracht . "Hoe kan een man, zei Monet, die zoveel hield van bloemen en licht en ze zo goed weergaf, hoe speelde hij het klaar om toch zo ongelukkig te zijn?”

Van Gogh zou de irissen in de tuin van het gesticht nog een keer schilderen, een kleiner en ingetogener schilderij dat tegenwoordig in de National Gallery of Canada in Ottawa te zien is.

1. Ronald Pickvance, Van Gogh in Saint-Rémy and Auvers (Harry N. Abrams, 1986).
2. Sotheby's (veiling catalogus), Vincent van Gogh: Irises (1987).