Boeken / De brieven
Wat is beter om meer te weten te komen over de intiemste gedachten en gevoelens van Vincent van Gogh dan in zijn eigen woorden? Het lezen van de brieven aan zijn broer Theo is een bijzondere en vaak ontroerende ervaring. De stem van Vincent is duidelijk te horen in zijn woorden ( of hij is, zoals ik ergens anders schreef, zichtbaar in zijn schilderijen) – eenzaam, ongelukkig, in armoede, ziek, wanhopig. Maar dezelfde Vincent is ook in staat het volgende te schrijven:
Mijns inziens ben ik dikwijls schatrijk, niet in geld, doch (ofschoon nu niet juist alle dagen) rijk daarom, omdat ik mijn werk gevonden heb, iets heb waar ik met hart en ziel voor leef en dat bezieling en betekenis aan het leven geeft.
(uit Brief 274 aan Theo uit Den Haag, 11 maart 1883)
- Een van de belangrijkste kunst verwijzingen van de jaatste vijftig jaar Vincent van Gogh: The Letters (Thames & Hudson, 2009) is een openbaring. De wetenschappelijke staf van het Van Gogh Museum en het Huygens Instituut in Den Haag hebben vijftien jaar onvermoeibaar gewerkt aan deze uitzonderlijke uitgave van zes delen. Alle 902 of volledige brieven werden opnieuw vertaald en bewerkt en bevatten ontelbare aantekeningen die een nieuw licht werpen op de uitgebreide bundeling van Van Gogh’s correspondentie. De uitgave van dit boekwerk zorgde voor wereldwijde aandacht in de media. John Banville van de Engelse krant The Observer schreef: "Deze magnifieke uitgave van de complete verzameling brieven van Van Gogh is niet alleen de viering van een groot kunstenaar maar van de kunst zelf”. Martin Bailey in de The Art Newspaper noemt deze nieuwe uitgave een “een belangwekkende wetenschappelijke prestatie” - die "ons begrip van de kunstenaar opnieuw vorm geeft.” Met meer dan 2,500 bladzijden en 9,000 afbeeldingen in kleur is Vincent van Gogh: The Letters op dit moment zonder twijfel de goudstandaard voor de complete verzameling brieven van Van Gogh. Zeer sterk aanbevolen. Bewerkt door Leo Jansen, Hans Luijten en Nienke Bakker.
- The Complete Letters of Vincent Van Gogh (Bullfinch Press, 2000). Deze uitgave bestaat uit drie delen (zie rechts) en is zonder twijfel de beste uitgave van Van Gogh’s brieven. Het was echter jaren lang vrijwel onmogelijk nog ergens een uitgave te vinden omdat deze niet meer gedrukt werd. Begin 2000 werd dit uitzonderlijke drie-delige werk opnieuw uitgegeven en dat was geweldig goed nieuws voor iedereen die in het leven van Vincent van Gogh is geïnteresseerd. De brieven van Vincent verschaffen een ongelofelijk diep inzicht in de persoon en zijn werk. Dr. Jan Hulsker schreef ooit: "[Zijn brieven] geven ons een beter inzicht in het leven en denken van Van Gogh dan van welke andere kunstenaar dan ook. De brieven zijn een ononderbroken commentaar op zijn werk en een menselijke getuigenis zonder weerga.” Dr. Hulsker overdrijft zeker niet en ik kan dit werk in drie delen niet warm genoeg aanbevelen.
- The Letters of Vincent van Gogh, geselecteerd en bewerkt door Ronald de Leeuw (The Penguin Press, 1996): Hoewel een intensief bewerkte uitgave, is dit een uitstekend alternatief voor de eerder genoemde drie-delige uitgave. Deze uitgave is een uitstekend naslagwerk en verschaft precieze en zeer volledige informatie over de brieven. Een bijzonder waardevol boek voor iedereen die in Van Gogh is geïnteresseerd.
- Brief Happiness: The Correspondence of Theo Van Gogh and Jo Bonger, bewerkt door Leo Jansen en Jan Robert (Waanders, 2000): Deze uitgave bevat de uit 101 brieven bestaande correspondentie tussen Theo (de broer van Vincent van Gogh) en Johanna Borger (Theo’s verloofde) en is hier voor het eerst in haar geheel gepubliceerd.
De brieven geven een goed beeld van twee verliefde mensen op het eind vande 19e eeuw. Het boek laat niet alleen itrigerende en zeer persoonlijke aspecten van Vincent van Gogh zien, maar het is ook een bewogen en aandoenlijk verslag over twee jonge mensen die zich voorbereiden op hun huwelijk en hun gezamenlijk leven dat tragisch genoeg erg kort duurde, zoals de titel van het boek suggereert.
Er is natuurlijk al veel geschreven over Vincent van Gogh maar het is fascinerend om te lezen hoe zijn eigen familie en andere tijdgenoten tegen hem aankeken. Theo schreef bijvoorbeeld: “Hij is één van de meest vooruitstrevende schilders en het is moeilijk om hem te begrijpen, zelfs voor mij, hoewel ik hem toch zo van nabij ken. Zijn ideeën bestrijken zo’n groot gebied en gaan zo ver in het onderzoek naar wat menselijk is en hoe iemand tegen de wereld behoort aan te kijken, dat iemand zich eerst volledig moet kunnen losmaken van alles dat ook maar enigszins verbonden is met de gevestigde orde om te kunnen begrijpen wat hij bedoelde, maar ik ben er zeker van dat hij later zal worden begrepen. Het is alleen niet mogelijk te zeggen wanneer.” Het boek voorziet in een behoefte en is een waardevolle beschrijving van drie mensenlevens die eeuwig verbonden zouden blijven.
- Dear Theo: The Autobiography of Vincent Van Gogh, bewerkt door Irving Stone (Plume, 1995): Hoewel ik de uitgave van Ronald de Leeuw hierboven sterk kan aanbevelen, geeft ook dit boek een mooi beeld van de brieven die Van Gogh aan zijn broer Theo schreef.
(Vertaald door Jan Geerling)
Terug naar de Van Gogh Boeken pagina
Terug naar de Homepage van de Van Gogh Galerij