Terug naar de homepage van de Van Gogh Galerij

De briefschetsen


"Met veel werken kerel, hoop ik nog eens wat goeds te maken. Ik heb het nog niet, maar ik jaag ernaar en vecht erom . . . ."

Vincent van Gogh
Brief 257/299
ca. 3 januari 1883


Vincent van Gogh is beroemd om de bijna 900 schilderijen die hij in de tien jaar van zijn korte kunstenaarsloopbaan maakte. Zijn schetsen en aquarellen zijn ook erg bekend geworden. We mogen echter niet vergeten dat hij nog andere werken heeft gemaakt die daar zeker niet voor onderdoen: de briefschetsen. Gedurende zijn hele loopbaan als kunstenaar onderhield Vincent een hartelijke en liefdevolle briefwisseling met zijn broer Theo. In veel van de brieven aan zijn broer (en ook aan anderen) maakte Vincent schetsen — een manier om de vorderingen in zijn werk te laten zien.

In de onderstaande tabellen zijn alle 132 briefschetsen van Vincent van Gogh ondergebracht. Deze werken zijn zeker niet minder opvallend dan Van Gogh's beroemdste schilderijen in olieverf. Goed zichtbaar is hoe hij zich voortdurend ontwikkelde als kunstenaar en hoe hij de fijne kneepjes van zijn ambacht onder de knie kreeg. In zijn briefschetsen is sprake van een verrassende aandacht voor het detail en zelfs voor het kleurgebruik (zie bijvoorbeeld Judaspenning in een vaas). De ontroerende inhoud en de delicate meesterwerken in veel van Van Gogh's brieven maken ze tot afzonderlijke kunstwerken.


Amsterdam, Van Gogh Museum

Titel

Datering

Brief

JH

Strand en schepen Den Haag: 3 september 1882 228/261 227
Strand en zee Den Haag: c. 10-12 augustus 1882 224/256 174
Strand met wandelaars en bootjes Den Haag: 27 september 1882 237/274 248
Vogelnestje Nuenen: oktober 1885 425/536 943
Blekerij Scheveningen Den Haag: 26 juli 1882 220/252 163
Golfbreker Den Haag: 29-30 juli 1883 307/372 381
Kerkhof Drente: 17 september 1883 325/390 396
Kerkje in Nuenen, met één figuur Nuenen: ca. 24 januari 1884 355/429 447
Kerkbank met kerkgangers Den Haag: ca. 1 oktober 1882 235/271 226
Huizen met rieten daken en enkele figuren Auvers-sur-Oise: 23 juli 1890 651/908 2116
Wandelend paartje tussen rijen boomstammen Auvers-sur-Oise: 2 juli 1890 646/900 2042
Cypressen Saint-Rémy: 25 juni 1889 596/785 1750
De tuin van Daubigny met zwarte kat Auvers-sur-Oise: 23 juli 1890 651/908 2106
Spitter Etten: september 1881 150/171 30
Spitter Etten: oktober 1881 151/173 55
Doktor Gachet aan een tafeltje waarop boeken en een glas met takjes digitalis Auvers-sur-Oise: 3 juni 1890 638/881 2008
Ommuurd veld met ploeger Saint-Rémy: 3 of 4 september 1889 602/799 1769
Boer op zijn spa geleund Etten: september 1881 150/171 41
Boerderij met korenveld aan de straatweg en veld met bloemen Arles: 12 mei 1888 487/611 1418
Akker bij opkomend onweer / Spitter en Vrouwenfiguurtje Etten: september 1881 150/171 37 and 39
Grasveld met paardebloemen en boomstammen Saint-Rémy: 4 mei 1890 631/869 1971
Pinken op ‘t strand Den Haag: 26 juli 1882 220/252 159
Vijf personen bij de maaltijd Nuenen: ca. 11 april 1885 399/495 735
Asvaalt The Hague: 4 or 5 juni 1883 289/352 369
Asvaalt The Hague: c. 10 juni 1883 292/354 370
Tuinman bij kromme boom Den Haag: ca. 13 juli 1883 300/365 380
Tuinman met kruiwagen Nuenen: begin januari 1884 351a/423 440
Tuin met bloemen Arles: ca. 19 juli 1888 512/648 1511
Meisje in het bos Den Haag: 9 september 1882 229/262 183
Meisje bij de wieg Den Haag: 21-28 maart 1883 276/334 338
Meisje bij de kachel, koffie malend Den Haag: medio januari 1882 170/199 91
Meisje met strohoed, in het koren zittend Auvers-sur-Oise: 1 juli 1890 646/900 2054
Boerenvrouw, kop Nuenen: ca. 15 mei 1885 409/506 784
Groep op het strand met aankomende pink Den Haag: 18 september 1882 231/265 205
Judaspenning in een vaas Nuenen: ca. 1 april 1885 398/493 726
Interieur met naaistertje Nuenen: eerste helft januari 1884 351a/423 441
Cypressenlaantje met paartje Arles: ca. 21 oktober 1888 556/714 1616
Laan met populieren Nuenen: begin november 1885 434/545 960
Arlésienne (madame Ginoux), De Saint-Rémy: ca. 5 juni 1890 W22/883 1896
Arles: ca. 13 april 1888 477/599 1395
Man met hoge hoed in dorpsherberg Den Haag: maart 1883 276334 339
Man die eg trekt Drente: 28 oktober 1883 336/401 420
Man die aardappelen in een zak doet Etten: oktober 1881 152/174 60
Herinnering aan de tuin in Etten Arles: ca. 16 november 1888 W9/725 1631
Mijnwerkers in de sneeuw tegen de avond Cuesmes: 20 augustus 1880 134/155 Juv. 10
Gemaaid grasveld met treurwilg Arles: 5 juli 1888 508/639 1500
Naakte vrouw, halffiguur (‘The Great Lady’) Den Haag: begin april 1882 185/214 128
Oude man aan het spoelwiel Nuenen: begin juni 1884 371/453 498
Oud vrouwtje op de rug gezien Den Haag: 3 maart 1882 178/207 110
boomgaard en huis met oranje dak Arles: ca. 21 april 1888 478/602 1400
Weeskinderen Den Haag: 18 september 1882 232/266 203
Pastorietuin met bloeiende bomen Nuenen: april 1884 366/447 476
Weggetje naar zee Den Haag: 29-30 juli 1883 307/372 382
Boer onkruid verbrandend en boerenhuis bij avond Drente: ca. 22 oktober 1883 335/399 419
Boer en boerin aardappelen potend Nuenen: 9 april 1885 339a/405 (briefkaart) 728
Boer bij het vuur zittend (‘Worn Out’) Etten: september 1881 150/171 35
Boerenvrouw, kop Nuenen: januari-februari 1885 393/483 628
Boerenvrouw gezien tegen het raam, kop en hele figuur Nuenen: medio maart 1885 396/489 713
Boerenvrouw gezien tegen het raam, twee koppen Nuenen: medio maart 1885 396/489 714
Boerenvrouwen, twee koppen Nuenen: ca. 1 april 1885 397/492 723
Personen in het atelier Den Haag: ca. 2 maart 1883 270/324/a> 327
Geploegd veld Arles: ca. 26 september 1888 541a/691 1587
Ploeger met bukkende vrouw en huisje met hopen turf Drente: november 1883 339/404 422
Ploeger en twee vrouwen Drente: ca. 13 oktober 1883 333/398 412
Knotwilg The Hague: ca. 1 augustus 1882 221/253 165
’Aardappelwroeters’, vier figuren The Hague: ca. 23-28 juni 1883 296/359 373
Plantsoen met paartje bij blauwe spar Arles: 13 oktober 1888 552/708 1602
Soepverkopen Den Haag : ca. 3 maart 1883 271/325 328
Soepverkopen Den Haag: ca. 4 maart 1883 272/326 332
Kade met zandschuiten Arles: ca. 14 augustus 1888 524/665 1557
Opwekking van Lazarus, De Saint-Rémy: 3 mei 1890 632/867 1973
Weg met wandelaars, rijtuigje, cypres, ster en maansikkel Saint-Rémy: ca. 17 juni 1890 643/893 1983
Weg met knotwilgen / Boerderijen aan weg met bomen Etten: oktober 1881 151/173 48 and 49
Weg met knotwilgen Etten: oktober 1881 152/174 58
Daken Den Haag: 23 juli 1882 220/252 157
Bolvormige struik in het plantsoen Arles: 2 oktober 1888 553b/696 1584
Schenkweg Den Haag: medio januari 1882 170/199 93
Scheveningse vrouw breiend Etten: december 1881 163/190 87
Scheveningse vrouw naaiend Etten: december 1881 163/190 86
Scheveningse vrouw bij schoorsteen Den Haag: 21 januari 1882 171/200 96
Scheveningse vrouw staande Etten: december 1881 163/190 88
Sculptuur en Stilleven met kool en klompen Etten: december 1881 163/190 89
Seine met de Pont de Clichy, De Paris: zomer 1887 471/591 1324
Besneeuwd erf Den Haag: 21-28 maart 1883 276/334 342
Zaaier en De oude taxus, De Arles: 28 oktober 1888 558b/719 1619
Zaaier met hand in zaadzak Etten: september 1881 150/171 33
Zaaier met ondergaande zon, De Arles: ca. 25 november 1888 558a/727 1628
Sterrennacht, De Arles: 2 oktober 1888 553b/696 1594
Loterijkantoor Den Haag: ca. 1 oktober 1882 235/271 223
Stilleven met koffiepot Arles: ca. 20 mei 1888 489/613 1427
Bukkende vrouw in landschap Drente: ca. 13 oktober 1883 333/398 414
Zonsondergang boven een weiland Den Haag: 14 augustus 1882 225/258 177
Diligence van Tarascon, De Arles: 13 oktober 1888 552/708 1606
Drie boomgaarden Arles: ca. 13 april 1888 477/599 1393
Drie personen voor het raam zittend Nuenen:begin mei 1885 405/502 776
Twee boerinnen spittend Nuenen: tweede helft augustus 1885 R57/529 879
Viaduct en de brug van Trinquetaille, Het Arles: 13 oktober 1888 552/708 1607
Vincent's slaapkamer in Arles Arles: oktober 1888 554/710 1609
Vincent's huis Arles: 1 mei 1888 480/604 1413
Wever, naar links Nuenen: eerste helft januari 1884 351a/423 442
Onkruidverbrander, met vrouw zittend op kruiwagen /
Drie personen van het aardappelveld komend
Den Haag: ca. 11 juli 1883 299/363 376 and 378
Korenvelden Auvers-sur-Oise: 2 juli 1890 646/900 2039
Korenvelden Auvers-sur-Oise: 23 juli 1890 651/908 2100
Korenvelden Auvers-sur-Oise: 23 juli 1890 651/908 2103
Korenoogst Nuenen: begin augustus 1884 374/456 508
Vrouw bij het raam, breiende Den Haag: medio januari 1882 170/199 92
Vrouw bij venster (tweemaal), Man met wan, Zaaier en Vrouw met bezem Etten: september 1881 150/171 28
Romanleesster, Een Arles: ca. 16 november 1888 W9/725 1633
Vrouwen, in het veen werkend Drente: 6-7 oktober 1883 331/396 410
Stukje bos na regen Den Haag: 9 september 1882 229/262 191
Arbeiders bij een turfhoop en Turfschuit met twee figuren Drente: ca. 22 oktober 1883 335/399 416


New York: Pierpont Morgan Library

Titel

Datering

Brief

JH

Ophaalbrug met wandelend paar Arles: ca. 15 maart 1888 B2/590 1370
Vissersbootjes op zee, Landschap met wegrand en Boerderij aan de straatweg Arles: 6-11 juni 1888 B6/625 1464
Bootjes op het strand Arles: 6-11 juni 1888 B6/625 1461
Boomgaard en huis met oranje dak Arles: ca. 21 april 1888 B4/601 1401
Boomgaard omringd door cypressen Arles: 9 april 1888 B3/597 1390
Zaaier met ondergaande zon Arles: ca. 18 juni 1888 B7/630 1472
Stilleven met koffiepot Arles: 6-11 juni 1888 B6/625 1428
Straatje in Saintes-Maries Arles: 6-11 juni 1888 B6/625 1463
Vincent's slaapkamer Arles: 17 oktober 1888 B22/711 1610
Korenveld bij avond Arles: ca. 18 juni 1888 B7/597 1474


Andere plaatsen

Titel

Datering

Brief

JH

Huidige locatie

Bank met vier personen (en baby) Den Haag: ca. 12-14 september 1882 R12/264 198 Particuliere collectie, Verenigde Staten
La Crau met bloeiende perzikbomen Arles: ca. 10 april 1889 583b/760 1682 Particuliere collectie
Bloeiende boomgaard met gezicht op Arles Arles: ca. 10 april 1889 583b/760 1684 Particuliere collectie
Weg met knotwilgen Etten: oktober 1881 R1/172 50 Particuliere collectie, Verenigde Staten
Zaaier met ondergaande zon Arles: ca. 17 juni 1888 501a/629 1471 New York, Guggenheim Museum
Spittende vrouw Den Haag: ca. 21 mei 1883 275 337 Particuliere collectie, Parijs


Plaats Onbekend

Titel

Datering

Brief

JH

Marguerite Gachet aan de piano Auvers-sur-Oise: 28 juni 1890 645/898 2049
Bomen met klimop Saint-Rémy: 22 mei 1889 592/778 1694
Doodskopvlinder Saint-Rémy: 22 mei 1889 592/778 1701

(Vertaald door Inge Engelbarts)


Terug naar de Homepage van de Van Gogh Galerij